İşitme Engelli Bireylerle Nasıl İletişim Kurabiliriz?

İşitme engeli ile ilgili en önemli kavram bu kişilerin etraflarındaki sesleri duyamamaları değil, işitme engelleri nedeni ile çevreleri ile iletişimde güçlük yaşamalarıdır. Konuşmak yaşamın ilk aylarından itibaren duyulan seslerin taklit edilmesi ile gelişen bir süreç olması nedeni ile duyma sorununun erken teşhisi önemlidir. Hiç duyamamak, yaşamın ilerleyen dönemlerinde işitmesini kaybetmekten farklıdır, çünkü konuşmanın öğrenilmesi için kritik yaşlar geçilmiş olabilir. Bebekler doğduktan 24 saat içinde işitmelerini test eden otoakustik emsiyon sistemi ile ağır derecede duyma sorunu olan çocuklar bile cihazlandırılarak duyabilmekte ve konuşmayı öğrenebilmektedirler. İşitme engeli sonradan tespit edilen bireyler için de çeşitli eğitimler söz konusudur. Bu yolla konuşmak, sesi kullanmak öğrenilebilir. Buna karşın hiç konuşamayan işitme engelliler ise dudaktan okuma, yazarak iletişim kurma ve işaret dili gibi yollarla çevrelerindeki kişilerle iletişim kurabilirler.

İşitme engelli bireylerle iletişim kurarken;

! Nazikçe Dikkatini Çek

Karşıdaki duyma yetisi olan biriyse, adını söyleyebilir veya “Hey!” gibi sözcüklerle seslenebilirsiniz. Ama bu söylediğimiz, elbette duyamayan biriyle olan iletişimde işe yaramayacaktır. O kişi sizi görmek zorundadır. İşitme Engelliler İletişim Merkezi‘ne  göre, kaba sayılmayacak şekilde dikkati çekmek için yapılabilecek birkaç temel seçenek var:

- Kişinin görüş açısı içinde bulunun

- Kişinin omzuna hafifçe dokunun

- Yavaş ya da orta hızda ışıklarla işaret verin (Hızlı bir şekilde yapmak acil durum belirtebilir)

Mümkünse, tercihiniz hep ilk seçenek olsun. Onlara göz göze temas kurma şekliniz çok önemlidir ve konuşmaya olan ilginizi belli eder. Göz teması ayrıca onların dikkatini çektiğinizi kanıtlar. Asla yüzlerine doğru elinizi sallamayın. Ayrıca işaret verme anınızı doğru ayarlamanız gerekiyor. Eğer o anda bir şeyle uğraşıyor gibilerse, müdahale etmek kabalık olacaktır. Ve konuşmaya başladığınızda, işlerini engelleyip engellemediğinizi sorun. Unutmayın, işitme engelli insanlar da diğer herkes gibi bazı şeyler tarafından rahatsız olabilir, bu nedenle onlarla iletişim kurmak istediğinizi belirttiniz diye sizinle iletişim kurmaya hazır olduklarını varsaymayın.

! Konuşmayı Yönlendirmelerine İzin verin

Dikkatlerini çektiğiniz anda, kontrolü onlara bırakın. Unutmayın; bu, işitme engelli biriyle kurduğunuz ilk iletişim olabilir, ancak onlar her gün işiten bireylerle iletişim kuruyorlar. Mümkünse, farklı iletişim yöntemleri için hazırlıklı olun. Örneğin işitme engelli bir iş arkadaşınız varsa, elinizde her zaman bir kalem ve kağıt bulunsun. Masanızın üzerine koyun ve onlarla konuşmaya gittiğinizde yanınıza alın. Ayrıca, arkadan gelen fazla gürültünün farkında olun ve eğer ağır işiten biriyse mümkünse gürültüden kurtulmaya çalışın.

! Görünür Olun ve Normal Konuşun

İşitme engelli kişi dudak okuyabilir. Eğer öyleyse, konuşurken onların görüş alanında kalmanız, dudaklarınızı okuyabilmeleri için önemli, dudaklarınızı görebilecek kadar yakın fakat kişisel alanlarını işgal edecek kadar yakın olmayan bir yerde bulunmalısınız, gözlüklerini taktıklarına ya da iletişime açık olduklarından  emin olun. Konuşmaya başladığınızda, dudak hareketlerinizi abartmayın ya da mırıldanmayın. Her ikisi de karşıdakinin dudak okumasını zorlaştırıyor! Biraz yavaş konuşun, özellikle hızlı bir konuşmacıysanız! Konuşurken göz teması kurup yüz yüze olmaya dikkat edin. Ve dikkat ettikleri için her söylediğinizi anladıklarını varsaymayın. İşitme engelli insanların da dikkati dağılıyor! Daha önce söylediğiniz bir şeyi tekrar etmeye hazır olun. Bu söylediklerinizi çok basite indirgeyerek anlatmanız ya da onlara bağırmanız gerektiği anlamına gelmiyor. Söylediğiniz şekilde tekrar edin. Onlara söylediklerinizi anlamaları için zaman tanıyın ve ara sıra her şeyi anladıklarından emin olmak için durun. Ne şekilde iletişim kuruyorsanız kurun, sabırlı olmalısınız. Bu süreç her ikiniz için zor olabilir, bu yüzden biraz zaman tanıyın ve sinirlenmeyin.

! Basit El Kol Hareketlerini ve Vücut Dilini Kullanma

Konuşurken, birkaç görsel ipucu daha iyi hale gelmenize sebep olur. Her zaman onlarla yüz yüze kalın, göz temasını sürdürün ve ağzınızı elinizle kapatmayın. Ayrıca, çok tuhaf biri gibi davranmanız dikkatlerini dağıtabilir, bu yüzden aşırı davranışlardan kaçının.

! Gelecek Sefer Bazı Temel İşaretleri Öğrenin

İşitme engelli kişilerle günlük olarak etkileşime geçemeyebilirsiniz, ancak yine de en temel işaret dili işaretlerinden bazılarını öğrenmek size fayda sağlayabilir.